Σύμφωνα με τους ειδικούς, η πιθανότητα εξάπλωσης μιας νέας πανδημίας είναι κάτι παραπάνω από υπαρκτή: Απλώς θέμα χρόνου. Κι αυτό γιατί μπορεί να είμαστε πλέον καλύτερα προστατευμένοι σε σχέση με το παρελθόν, από την άλλη όμως ο τρόπος σύστασης της σύγχρονης κοινωνίας κάνει την εξάπλωση μιας μόλυνσης ζήτημα λίγων ωρών.
«Σε αυτή τη φάση αρκεί ένας άνθρωπος σε ένα αεροδρόμιο» για να ξεκινήσει μια πανδημία, λέει στο CNNi η Βρετανή ερευνήτρια Τζένιφερ Ρον.
Ποια είναι όμως η διαφορά πανδημίας και επιδημίας; Επιδημία είναι το ξέσπασμα μιας μόλυνσης σε μια συγκεκριμένη περιοχή. Πανδημία είναι όταν αυτή η μόλυνση εξαπλώνεται σε πολλές διαφορετικές χώρες ανά τον πλανήτη.
Ας θυμηθούμε μερικές από τις χειρότερες πανδημίες της σύγχρονης ιστορίας
Η μαύρη πανώλη (1348)
Μαύρη πανώλη ή µαύρος θάνατος λέγεται η πανδημία που ξέσπασε το 1348, μια από τις πλέον καταστροφικές στην παγκόσμια ιστορία. Ο συνολικός ανθρώπινος απολογισμός της, υπολογίζεται σε 75 έως 100 εκατομμύρια νεκρούς στην Ευρώπη και στην Ασία. Μάλιστα, εκτιμάται ότι μείωσε τότε τον παγκόσμιο πληθυσμό από 450 εκατομμύρια σε 350 – 375 εκατομμύρια.
Οι πρώτες επίσημες καταγραφές της πανδημίας ξεκίνησαν τον Οκτώβριο του 1347, όταν εμπορικά πλοία από το λιμάνι της Κάφας στην Μαύρη Θάλασσα και έφταναν στη Σικελία γεμάτα ετοιμοθάνατους και νεκρούς, μετέφεραν στην Ευρώπη την ασθένεια της πανώλης. Η ασθένεια αυτή είχε δύο μορφές: τη βουβωνική (ή σηψαιμική) και την πνευμονική.
Μεταδιδόταν ακαριαία και βοηθούμενη από τις κακές συνθήκες υγιεινής, την έλλειψη ιατρικών γνώσεων της εποχής και τις επακόλουθες δεισιδαιμονίες, στις αρχές του 1348 είχε ήδη διαδοθεί από την Ιταλία, σε όλη την κεντρική Γαλλία και στη συνέχεια στις Κάτω Χώρες.
Συνέπεια της επιδημίας ήταν να χαθεί σχεδόν το ένα τρίτο του πληθυσμού της Ευρώπης. Η επιδημία ξαναχτύπησε και στα επόμενα χρόνια του 14ου αιώνα, με μικρά χρονικά διαλείμματα. Ο αριθμός των νεκρών ήταν τέτοιος που μαζικοί τάφοι έκαναν την εμφάνισή τους και χιλιάδες γάτες και σκύλοι, που θεωρήθηκαν ως η πηγή του κακού σφαγιάστηκαν.
Παραδόξως, η πανούκλα είναι παρούσα ακόμη και σήμερα – μερικές φορές εμφανίζεται σε αγροτικές περιοχές στις δυτικές Ηνωμένες Πολιτείες, αν και είναι πιο συνηθισμένη σε μέρη της Αφρικής και της Ασίας. Τα συμπτώματά της περιλαμβάνουν ξαφνικό υψηλό πυρετό, κεφαλαλγία, ρίγη, αδυναμία και έναν ή περισσότερους πρησμένους λεμφαδένες.
Η πρώτη πανδημία χολέρας (1817)